Saturday, 13 August 2016

ਫੇਸਬੁੱਕ ਗਰੁੱਪ ਜਲਾਲ-ਏ-ਸ਼ਾਇਰੀ ਚੋਂ 

ਸਾਰਾ ਲੁਤਫ਼ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਤੇ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਰੀ ਲਈ ਤਾਂ ਇਹ ਲਾਜਿਮ ਹੈ। ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਕਾਵਿਕ ਰਸ ਵਿੱਚ ਭਿਓਂ ਕੇ ਸਵਾਦ ਨਾਲ ਭਰ ਦੇਣਾ, ਇਹ ਕਲਾ ਕੋਈ ਜਨਾਬ Tajammul Kaleem ਸਾਬ ਹੋਰਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖੇ !!
ਰੁੱਖਾਂ ਵਾਂਗ ਉਚੇਰੀ ਉੱਗੇ,
ਗਾਟਾ ਬੀਜ ਦਲੇਰੀ ਉੱਗੇ।
ਮੇਰੀ ਵਾਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਾ ਲੈ,
ਮੇਰੀ ਨਈਂ ਤੇ ਤੇਰੀ ਉੱਗੇ।
ਮੈਨੂੰ ਪੱਥਰ ਮਾਰਣ ਵਾਲੇ,
ਤੇਰੇ ਘਰ ਵਿਚ ਬੇਰੀ ਉੱਗੇ।
ਡਾਹਡਾ ਡੰਗਰ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਏ,
ਨਈਂ ਤੇ ਕਣਕ ਬਥੇਰੀ ਉੱਗੇ।
ਇਕੋ ਸ਼ਰਤੇ ਮੌਤ ਕਬੂਲੀ,
ਧਰਤੀ ਤੇ ਇਕ ਢੇਰੀ ਉੱਗੇ।
- ਤਜੰਮੁਲ ਕਲੀਮ 
(ਲਿਪੀ ਰੂਪਾਂਤਣ ਜਨਾਬ Qamar Uz Zaman ਵੀਰ ਜੀ,

ਗ਼ਜ਼ਲ
ਨਵੇਕਲੀ ਜਿਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜੋਗਾ
ਖ਼ਿਆਲ ਅੱਥਰ ਏ ਪੀਣ ਜੋਗਾ
ਬੜਾ ਈ ਸੁੱਚਾ ਏ ਪਿਆਰ ਮਾਂ ਦਾ
ਬੁਰਾ ਵੀ ਆਖੇ, ਤੇ ਜੀਣ ਜੋਗਾ
ਯਾ ਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਯਾ ਢੇਰ ਸੱਜਦੇ
ਤੇ ਮੈਂ ਨਾ ਦੁਨੀਆ ਨਾ ਦੀਨ ਜੋਗਾ
ਇਹ ਰੋਜ਼ ਸੋਣਾ ਤੇ ਰੋਜ਼ ਉੱਠਣਾ
ਬੜਾ ਏ ਰੱਬ ਤੇ ਯਕੀਨ ਜੋਗਾ
ਕਲੀਮ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪਾੜ ਹੈ ਨੇਂ
ਤੇ ਅਪਣਾ ਗਲਮਾ ਏ ਸੀਣ ਜੋਗਾ
ਤਜੰਮੁਲ ਕਲੀਮ

ਗ਼ਜ਼ਲ
ਹੱਥੀਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤੇ
ਖ਼ਤ ਯਾਰ ਦੇ ਚੁੰਮੇ ਤੇ ਪਾੜ ਦਿੱਤੇ
ਸਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਦੇ ਵਿਕ ਕੇ ਮਹਿਲ ਲੈ ਗਏ
ਅਸੀਂ ਕੁੱਲੀ ਦੇ ਕੱਖ ਵੀ ਸਾੜ ਦਿੱਤੇ
ਜਿੰਨੇ ਦੁੱਖ ਸੀ ਦਿਲ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਅੰਦਰ
ਤਾਲ਼ਾ ਸਬਰ ਦਾ ਲਾਇਆ ਤੇ ਤਾੜ ਦਿੱਤੇ
ਕਿਤੇ ਇਟਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਝੱਲਾ
ਕਿਤੇ ਇਸ਼ਕ ਨੇ ਕੱਟ ਪਹਾੜ ਦਿੱਤੇ
ਜੁੱਤੀ ਬਾਲਾਂ ਦੀ ਲੇਣ ਲਈ ਮਾਲ ਵੀ ਦੇ
ਰੱਬਾ ਜਿਹਨੂੰ ਇਹ ਜੇਠ ਤੇ ਹਾੜ ਦਿੱਤੇ
ਤਜੰਮੁਲ ਕਲੀਮ

ਬਹਿਸ਼ਤੀ ਅਬਦੁਲ ਸੱਤਾਰ ਈਧੀ ਜੀ ਲਈ
---------------------------------
ਇਸ ਲਈ ਗੂਹੜੀ ਛਾਂ ਵਰਗਾ ਸੀ
ਉਹਦਾ ਦਿਲ ਇਕ ਮਾਂ ਵਰਗਾ ਸੀ
ਰਹਿਮਤ ਕਿਉਂ ਨਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੀ
ਹੈ ਈ ਨੀਵੀਂ ਥਾਂ ਵਰਗਾ ਸੀ
ਲੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਜਿਸ ਦਮ ਰੋਈਆਂ
ਰੜਾ ਮਦਾਨ ਚੰਨ੍ਹਾਂ ਵਰਗਾ ਸੀ
ਤਜੰਮੁਲ ਕਲੀਮ

ਫ਼ੇਰ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਪੱਜ ਦੇ ਨਾਲ਼
ਕੱਲ੍ਹ ਨਾ ਜੋੜੀਂ ਅੱਜ ਦੇ ਨਾਲ਼
ਭੁੱਖ ਮੋਏ ਨੂੰ ਖੱਫਣ ਦੇ
ਵਿਚ ਇਕ ਰੋਟੀ ਕੱਜ ਦੇ ਨਾਲ਼
ਮੈਂ ਸਿਰ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਮਰਨਾ ਏ
ਮਰਨ ਤੇ ਦੇਵੋ ਚੱਜ ਦੇ ਨਾਲ਼
ਇਹ ਤੇ ਦਾਗ਼ ਨੇ ਲੁੱਟਣ ਦੇ
ਇਹ ਨਈਂ ਲਹਿਣੇ ਹੱਜ ਦੇ ਨਾਲ਼
ਫਾਂਸੀ ਕਹਿ ਕੇ ਉਠਿਆ ਤੇ
ਸੂਲੀ ਟੁਰ ਪਈ ਜੱਜ ਦੇ ਨਾਲ਼
ਤਜੰਮੁਲ ਕਲੀਮ

ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ - ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਬੋਪਾਰਾਏ 

ਨਾ ਕੋਊ ਮਾੜੇ, ਨਾ ਕੋਊ ਚੰਗੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਅਕਲਾਂ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਡੰਗੇ,
ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਨਾ ਤੇ ਕਰਦੇ ਨੇ ਦੰਗੇ !!
ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੇ ਮੱਥੇ ਜਾ ਮੜ੍ਹਨਾ,
ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਅੱਖਰ ਹੀ ਪੜ੍ਹਨਾ,
ਝੋਲੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਕਿੱਲੀਆਂ ਤੇ ਟੰਗੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਕੋਈ ਕਰੇ ਤਾਂ ਉਹ ਮਾੜੀ ਹੀ ਕੀਤੀ,
ਵਾਜਿਬ ਹੈ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਹਰ ਇੱਕ ਨੀਤੀ,
ਨੀਅਤ ਦੇ ਖੇਤੀਂ, ਵਿਛਦਾਰ ਕੰਡੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਚਾਦਰ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੀ ਪੈਰ ਪਸਾਰੇ,
ਗੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੀਂਘਾਂ ਤੇ ਲੈਣ ਹੁਲਾਰੇ,
ਟੁੱਟੀ ਹੋਈ ਤਾਣੀ ਨੂੰ ਦੱਸ ਕੌਣ ਗੰਢੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੀ ਰੋਟੀ ਹੀ ਪਚਦੀ ਹੈ ਹੁਣ ਤਾਂ,
ਨਫਰਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੀ ਜਚਦੀ ਹੈ ਹੁਣ ਤਾਂ,
ਕਰੱਪਸ਼ਨ ਦੇ ਹਰ ਥਾਂ ਝੁੱਲਦੇ ਨੇ ਝੰਡੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਨਾ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਯਾਰੀ,
ਨਾ ਮਾਂ ਦਾ ਚੁੰਨੀ, ਨਾ ਪਿਓ ਦੀ ਦਾੜੀ,
ਹਰ ਗੱਲ ਤੇ ਗਾਲੀ ਹਰ ਇੱਕ ਨਾਲ ਪੰਗੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਨਾ ਕੋਈ ਬੈਰਿ , ਨਾਹਿ ਬੇਗਾਨਾ,
ਬਾਣੀ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਬਣੀ ਹੈ ਫ਼ਸਾਨਾ,
ਇਨਸਾਂ ਦਾ ਡੰਗਿਆ ਪਾਣੀ ਨਾ ਮੰਗੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!
ਅਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਦਾਤ, ਅਦਾਵਤ ਹੀ ਹੋਈ,
ਨਸ਼ਿਆਂ ਬਿਨਾ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਨਾ ਕੋਈ,
ਗੈਰਤ ਦੇ ਗਲ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਫੰਦੇ,
ਆਪਣੇ ਹਮਾਮਾਂ ਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨੰਗੇ !!

ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ - ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਬੋਪਾਰਾਏ 


ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਪੰਛੀ ਪਿਆਸਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!
ਇੱਥੇ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਖੇਤੀਂ ਉੱਗਦੀ ਹਾਤਾਸ਼ਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਭੁੱਖਾਂ ਦੇ ਕੋਠੇ ਤੇ ਇੱਜ਼ਤਾਂ ਦਾ ਵਿਕਣਾ,
ਜਿਸਮਾਂ ਦੀ ਅੱਗ ਤੇ ਰੋਟੀ ਦਾ ਸਿਕਣਾ,
ਇਹ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸਮਝੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਖਰਿਆਂ ਦੀ, ਮੰਡੀ ਚ ਧੇਲਾ ਨਾ ਕੀਮਤ, 
ਖੋਟੇ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਹੈ ਰਹਿਮਤ,
ਇਹ ਦਸਤੂਰ ਵੇਖੋ, ਇਹ ਵੇਖੋ ਤਮਾਸ਼ਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਹਾਸੇ ਦੇ ਮੰਜਰ ਚ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਵਹਿਣਾ, 
ਸੋਨੇ ਜਿਹੇ ਦਿਲ ਤੇ ਕਾਲਿਖ ਦਾ ਗਹਿਣਾ,
ਅੱਖਾਂ ਚ ਸ਼ੂਲਾਂ ਜਿਹੀ ਚੁਭਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਮਖ਼ਮਲ ਦੇ ਨਾਲ ਜਦ ਵੀ ਖਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੱਪੜ, 
ਗੁਰਬਤ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦੌਲਤ ਦਾ ਥੱਪੜ,
ਬੁੱਲਾਂ ਦੀ ਥਿਰਕਣ ਚ ਕੰਬਦਾ ਦੰਦਾਸਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਖੋਹ ਕੇ ਸਾਂਭਣ ਦਾ ਲਾਲਚ, 
ਆਪਣੀ ਚਿਤਾ ਦੇ ਬਾਲ੍ਹਣ ਦਾ ਲਾਲਚ,
ਜੀਵਨ ਹੈ ਪਾਣੀ ਚ ਖੁਰਦਾ ਪਤਾਸ਼ਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਖਾਲੀ ਜਿਹਾ ਜੀਣਾ, ਖਾਲੀ ਜਿਹਾ ਮਰਣਾ, 
ਸਮਝਣ ਤੇ ਪਰਖਣ ਤੋਂ ਅਕਲਾਂ ਦਾ ਡਰਨਾ,
ਨਾ ਗਰਮੀ ਨਾ ਸ਼ਰਦੀ ਨਾ ਮੀਂਹ ਨਾ ਚੁਮਾਸਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!

ਇਹ ਵੰਡ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ, ਇਹ ਨਫਰਤ ਦੇ ਸ਼ੋਲੇ, 
ਸੋਚਾਂ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ਾ ਰਹੇ ਹੌਲੇ ਹੌਲੇ,
ਵਕਤ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਦਿਲਾਸਾ, 
ਚਿੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਮਰਣਾ, ਗੰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ !!


ਮੁੱਖ ਬੰਦ / ਨਜ਼ਮ

ਪੁਸਤਕ ਚਾਹੇ
ਵਾਰਤਕ ਦੀ ਹੋਵੇ ।
ਜਾਂ
ਕਵਿਤਾ, ਗ਼ਜ਼ਲ
ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਹੋਵੇ ।
ਪੁਸਤਕ ਦਾ
ਮਾਣ ਤਾਂ
ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਜੋ ਉਸ ਵਿਚ
ਲਿਖਿਆ ਹੈ ।
ਮੁੱਖ ਬੰਦ
ਲਿਖਣ ਨਾਲ
ਪੁਸਤਕ
ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ
ਨਹੀ ਹੁੰਦੀ ।
ਮੁੱਖਬੰਦ ਚਾਹੇ
ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ
ਉਸਤਾਦ ਲਿਖ ਲੈਣ!!
ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ
ਉਹ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜੋ ਅਵਾਮ
ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਚਾਹੇ ਉਹ
ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਕਰੇ
ਜਾਂ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ!!
- ਅਜੈ ਤਨਵੀਰ